Μουσείο, Αρχαιολογικό Νεμέας

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Νεμέας ολοκληρώθηκε το 1984, με τη γενναιόδωρη χορηγία του τέως προέδρου της Τράπεζας Αμερικής Ρούντολφ Πίτερσον. Στεγάζει τα αντιπροσωπευτικότερα ευρήματα των ανασκαφών στην περιοχή, που διενεργεί από το 1924 η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών της Αθήνας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι αρχικά και από το 1974 με το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Το λιτό κτίριο του μουσείου με τα κεραμίδια στη στέγη και το λευκό επίχρισμα μιμείται τα παραδοσιακά σπίτια της περιοχής. Έχει χτιστεί σε παράλληλη διάταξη προς το ναό του Δία και αποτελεί υπόδειγμα εναρμόνισης με τον περιβάλλοντα χώρο. Στον προθάλαμο αυτού του όμορφου μικρού μουσείου, εκτός από τις μαρμάρινες πλάκες των δωρητών του μουσείου και των ανασκαφέων, μπορείτε να δείτε ένα κορινθιακό κιονόκρανο και ένα σπόνδυλο κίονα από το εσωτερικό του ναού του Δία. Στον ίδιο χώρο, σε τέσσερις χωριστές χρονολογικές ενότητες, εκτίθενται γκραβούρες, σχέδια και φωτογραφίες διαφόρων Ευρωπαίων επισκεπτών του χώρου. Το πρώτο πράγμα που θα αντικρίσετε μπαίνοντας στην κεντρική αίθουσα του μουσείου είναι οι τρεις σωζόμενοι κίονες από το ναό του Δία, που είναι ορατοί μέσα από το μεγάλο παράθυρο που υπάρχει πίσω από το πρόπλασμα του ναού. Το παράθυρο αυτό είχε τοποθετηθεί σε αυτή τη θέση για να μπορεί κανείς να βλέπει ολόκληρο το ναό του Δία όταν θα τελείωνε η αναστήλωσή του, που άρχισε το 1999 η Αμερικανική Σχολή. Τελικά, μετά τη μερική αναστήλωση δύο κιόνων, για την οποία διατυπώθηκαν αντιρρήσεις, το έργο σταμάτησε τον Ιούνιο του 2000, για να εξεταστεί αν είναι σωστή αυτή η δοκιμαστική αναστήλωση. Στο πρόπλασμα του ιερού αναπαρίσταται και ο ναός όπως ήταν το 330 π.Χ., με δώδεκα δωρικούς κίονες στις μακριές και έξι στις στενές του πλευρές, που οικοδομήθηκε στη θέση του πρώτου ναού, ο οποίος είχε χτιστεί το 600 π.Χ. περίπου και καταστράφηκε γύρω στο 410 π.Χ. Ο νεότερος ναός ήταν ένα μεγαλοπρεπές οικοδόμημα από κοκκινωπό πωρόλιθο, στον οποίο χρησιμοποιήθηκαν και οι τρεις ελληνικοί αρχιτεκτονικοί ρυθμοί: δωρικοί κίονες στην εξωτερική κιονοστοιχία, κορινθιακοί στο κάτω μέρος και ιωνικοί στο επάνω μέρος του σηκού. Μοναδική στην Ελλάδα είναι η υπόγεια κρύπτη που εντοπίστηκε στην πίσω πλευρά του σηκού, για την οποία πιστεύεται ότι αποτελούσε χώρο μικρού τοπικού μαντείου. Αριστερά του προπλάσματος, στις προθήκες 1, 2 και 3, εκτίθεται η νομισματική συλλογή του μουσείου. Αποτελείται από νομίσματα που έφερναν μαζί τους οι επισκέπτες της αρχαίας Νεμέας από τις πόλεις της ανατολικής Μεσογείου, οι οποίες σημειώνονται στο μεγάλο χάρτη της περιοχής που έχει αναρτηθεί στον τοίχο. Στην προθήκη 1 θα δείτε νομίσματα από πόλεις-κράτη κοντά στη Νεμέα (Σικυών, Άργος, Κλεωνές και Φλοιούς), στην προθήκη 2 νομίσματα από ελληνικές πόλεις, όπως από την Αίγινα, την Αθήνα, τη Χαλκίδα, τη Θήβα και τα Μέγαρα, ενώ στην προθήκη 3 έχουν συγκεντρωθεί νομίσματα Μακεδόνων βασιλέων (οι οποίοι αναβίωσαν τους αγώνες μετά τη νίκη τους στη Χαιρώνεια το 338 π.Χ.) και νομίσματα της ρωμαϊκής και βυζαντινής εποχής. Στον ίδιο χώρο εκτίθεται μια μαρμάρινη στήλη του 5ου αι. π.Χ. με περίτεχνη ανάγλυφη παράσταση μιας καθιστής γυναικείας μορφής και ενός όρθιου άντρα, ενώ στην προθήκη 4 ευρήματα που σχετίζονται με τις μυθολογικές παραδόσεις της Νεμέας. Από αυτά ξεχωρίζει το μικρό χάλκινο ειδώλιο του Οφέλτη, προς τιμήν του οποίου πιστεύεται ότι θεσπίστηκαν τα Νέμεα, οι πανελλήνιοι αθλητικοί αγώνες της Νεμέας. Στις προθήκες 5 και 6 εκτίθενται λατρευτικά αναθήματα των επισκεπτών του ιερού και των αθλητών, όπως ειδώλια ζώων, μικρά αγγεία, λύχνοι, ασημένια νομίσματα και, ανάμεσά τους, ένα ειδώλιο κούρου. Δεξιά από το πρόπλασμα του ναού έχει τοποθετηθεί το πρόπλασμα του σταδίου, που βρίσκεται σε απόσταση 400 μ. νοτιοανατολικά του ναού, και δίπλα απ’ αυτό, στην προθήκη 7, ευρήματα που σχετίζονται με τους αγώνες που διεξάγονταν σε αυτό, όπως ένας σιδερένιος δίσκος, ένας αλτήρας, αγγεία πόσης, μια μικρή οινοχόη, καθώς και τμήματα χάλκινων αγαλμάτων που το κοσμούσαν. Στις προθήκες 8 και 9, δεξιά της προηγούμενης, εκτίθενται ευρήματα που προέρχονται από πηγάδια του ιερού και τα οποία μας δίνουν πολλές πληροφορίες για το παρελθόν της Νεμέας. Από αυτά ξεχωρίζει μία χάλκινη υδρία του 6ου αι. π.Χ., στη λαβή της οποίας διακρίνεται μια κεφαλή κόρης (προθ. 8). Αριστερά του επόμενου μεγάλου παραθύρου, στην ίδια πλευρά της αίθουσας, στις προθήκες 10 και 11, έχουν συγκεντρωθεί τα ευρήματα από τον παλαιοχριστιανικό οικισμό που αναπτύχθηκε στη Νεμέα, όπου υπήρχε και μία βασιλική που καταστράφηκε από τους Σλάβους το 580. Οι δύο προθήκες στο αριστερό άκρο της αίθουσας (12,13) φιλοξενούν προϊστορικά ευρήματα (αγγεία, εργαλεία και όπλα), που προέρχονται κυρίως από το λόφο της Τσούνγκιζας, όπου είχε αναπτυχθεί μια μικρή κοινότητα από την πρώιμη νεολιθική περίοδο (6000-5000 π.Χ.) έως την ύστερη ελλαδική περίοδο (1200 π.Χ. περίπου). Στο δεξιό άκρο της αίθουσας (προθ. 14-17) εκτίθενται σημαντικά ευρήματα από ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή της Νεμέας. Τα πιο εντυπωσιακά από αυτά είναι, βεβαίως, τα χρυσά κοσμήματα που βρέθηκαν σε μυκηναϊκούς τάφους κοντά στα Αηδόνια (προθ. 15), τα οποία είχαν κλαπεί και εντοπίστηκαν σε δημοπρασία στη Νέα Υόρκη. Στην προθήκη 17 μπορείτε να δείτε επίσης δείγματα κεραμικής από τον οικισμό της Αγίας Ειρήνης, που είχε αναπτυχθεί στην κοιλάδα του αρχαίου Φλοιούντα, δυτικά της Νεμέας. Στην προθήκη 18 εκτίθενται τα πλούσια ευρήματα ενός πηγαδιού, ενώ το υπόλοιπο μέρος της αίθουσας, αριστερά της εξόδου προς την αυλή, είναι αφιερωμένο στον πρώτο ναό του Δία, του 600 π.Χ. περίπου. Εδώ μπορείτε να δείτε σε αναπαράσταση το ιδιόμορφο σύστημα επικλινούς στέγης που χρησιμοποιήθηκε σ’ αυτό το ναό. Στο τελευταίο τμήμα της αίθουσας, δεξιά της εξόδου προς την αυλή, μέχρι τον προθάλαμο του μουσείου, εκτίθενται αντικείμενα από τη βιοτεχνική παραγωγή των εργαστηρίων που υπήρχαν στη Νεμέα, από τα οποία ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν αυτά που προέρχονται από το εργαστήριο ενός χαλκοπλάστη. Τέλος, στην αυλή του μουσείου εκτίθενται επιγραφές και αρχιτεκτονικά μέλη από το ναό και τα άλλα οικήματα του ιερού της Νεμέας, μεταξύ των οποίων και η μαρμάρινη σίμη με τις υδρορρόες σε σχήμα λεοντοκεφαλής που κοσμούσαν το γείσο του ναού. Εξωτερική άποψη του Αρχαιολογικού Μουσείου Νεμέας. Εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Νεμέας, που σχετίζονται με τους αθλητικούς αγώνες που διεξάγονταν στην περιοχή κατά την αρχαιότητα.